Ο Γαγάτης Λίθος, ή αλλιώς Μέλαν Ήλεκτρον, όπως τον αποκαλούσαν οι αρχαίοι Έλληνες, πήρε το όνομά του, σύμφωνα με τις ετυμολογικές πηγές, από την πόλη Γάγαι της Λυκίας. Ο γαγάτης ανήκει στους λιγνίτες, είναι δηλαδή ορυκτό που δημιουργήθηκε πριν από εκατομμύρια χρόνια από οργανική ύλη (κυρίως κορμούς δένδρων), η οποία δέχθηκε τεράστιες πιέσεις. Άλλα κατ´ ευφημισμόν, ονόματα με τα οποία είναι γνωστός ο γαγάτης, είναι το Μαύρο Κεχριμπάρι και Μαύρος Ίασπις.
Τα κομποσχοίνια (ή κομπολόγια προσευχής) από γαγάτη ήταν ιδιαίτερα δημοφιλή στην Ρωσία του 19ο αιώνα, λόγω του στιλπνού μαύρου χρώματος και των συμβολισμών που αυτό έχει στον ορθόδοξο μοναχισμό. Στην πόλη Ιρκούτσκ της Σιβηρίας όπου έχει εντοπισθεί το μεγαλύτερο κοίτασμα γαγάτη, ο καθεδρικός ναός της πόλης είναι διακοσμημένος με γαγάτη.
