Πού βρίσκεται η Ιερά Μονή Φιλοθέου
Σε ένα καταπράσινο σημείο, στην Νοτιοανατολική πλευρά της Αθωνικής χερσονήσου, ξεχωρίζει η Ιερά Μονή Φιλοθέου. Η Μονή Φιλοθέου βρίσκεται σε υψόμετρο 300-330 μέτρων σε ένα καστανόφυτο οροπέδιο, κοντά στο αρχαίο Ασκληπιείο.
Η Μονή Φιλοθέου απέχει μόλις μισή ώρα από τη Μονή Καρακάλλου και βρίσκεται σε κοντινή απόσταση, 1 ώρα, από την Μονή Ιβήρων. Η Μονή Φιλοθέου είναι αφιερωμένη στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και από το 1574 βρίσκεται στην δωδέκατη (12η) θέση της ιεραρχικής κατάταξης των Αγιορείτικων Μονών.
Πότε ιδρύθηκε η Ιερά Μονή Φιλοθέου και ποιοι είναι οι κτίτορες
Η Μονή Φιλοθέου ιδρύθηκε στα τέλη του 10ου αιώνα από τρεις μοναχούς, τον Αρσένιο, Διονύσιο και Φιλόθεο, οι οποίοι ήταν σύγχρονοι του Οσίου Αθανασίου του Αθωνίτη.
Σύμφωνα με τα ιστορικά στοιχεία, υπήρχε αρχικά ένας μικρός οικισμός στην περιοχή Κράββατος, που ονομαζόταν "μικρή Μονή της Φτέρης". Το μέρος αυτό αποτέλεσε την αφετηρία της σημερινής Μονής Φιλοθέου.
Η πρώτη γραπτή καταγεγραμμένη αναφορά στη Μονή Φιλοθέου χρονολογείται γύρω στο 1015 σε έγγραφο του Πρώτου. Στο σημείο αυτό, υπάρχει σήμερα το παρεκκλήσι του Προφήτη Ηλία.
Η Ιερά Μονή Φιλοθέου στο πέρασμα των αιώνων: σύντομη ιστορία
Πολύ πριν την Τουρκοκρατία, οι ηγούμενοι της Μονής Φιλοθέου, όπως ο Νικηφόρος, ο Γεώργιος και ο Λουκάς, κατέγραψαν την παρουσία τους στις ιστορικές πηγές του 11ου και 12ου αιώνα.
Οι δωρεές προς τη Μονή
Καθοριστικό ρόλο για την ευημερία της Μονής έπαιξε ο Νικηφόρος Γ΄ Βυτανειάτης, προσφέροντας οικονομική στήριξη στη Μονή Φιλοθέου, αλλά και αρκετά ιερά λείψανα αγίων και μαρτύρων. Μάλιστα, ο Νικηφόρος Γ΄ Βυτανειάτης τιμάται και ως δεύτερος ιδρυτής της Μονής.
Επιπλέον, οι αυτοκράτορες των Παλαιολόγων, Ανδρόνικος Β΄ και Ιωάννης Ε΄ βοήθησαν σημαντικά στη συντήρηση της Μονής. Στη συνέχεια, την οικονομική υποστήριξη ανέλαβαν ηγεμόνες από τη Ρουμανία.
Στα µέσα του 14ου αιώνα στην Ιερά Μονή Φιλοθέου µόνασε και ο Άγιος Θεοδόσιος, µετέπειτα Μητροπολίτης Τραπεζούντας. Ο Άγιος Θεοδόσιος ήταν αυτάδελφος του Οσίου Διονυσίου, κτίτορα της οµώνυµης Μονής στο Άγιον Όρος.
Τα χρόνια της Τουρκοκρατίας
Κατά τα πρώιµα χρόνια της Τουρκοκρατίας, στις αρχές του 16ου αιώνα, η παρουσία του ηγουμένου Διονυσίου, γνωστού ως Οσίου Διονυσίου του εν Ολύµπω, είχε ως συνέπεια την αλλαγή της λειτουργίας της Μονής από το ιδιόρρυθμο στο κοινοβιακό σύστηµα. Ωστόσο, η αντίδραση βουλγαρόφωνων µοναχών τον ανάγκασε να εγκαταλείψει τη Μονή.
Η παρουσία Σλάβων στη Μονή Φιλοθέου ήταν σπουδαία περί τα τέλη του 15ου αιώνα. Το γεγονός αυτό μαρτυρείται από έγγραφο του 1483 με υπογραφή του ηγούμενο στα σλαβικά, αλλά και από τη συχνή χρηματοδότηση που προσέφερε ο Σέρβος Βασιλιάς Στέφανος Δούσαν.
Λίγο πριν το τέλος του 15ου αιώνα, το 1492, η Μονή Φιλοθέου ανακαινίζεται από τους ηγεμόνες της Ιβηρίας, Λεόντιο και Αλέξανδρο.
Κατά τον 17ο αιώνα, πολλοί Έλληνες ηγεμόνες των παραδουνάβιων περιοχών στήριξαν οικονομικά τα μοναστήρια του Αγίου Όρους. Για την Ιερά Μονή Φιλοθέου, ο Γρηγόριος Γκίκας στάθηκε σπουδαίος ευεργέτης.
Η Ιερά Μονή Φιλοθέου σε περίοδο ακμής
Ενώ για πολλούς αιώνες η Ιερά Μονή Φιλοθέου δεν είχε αποκτήσει σημαντική ισχύ, παραμένοντας στην αφάνεια, κατά τους τελευταίους αιώνες της Τουρκοκρατίας άρχισε να αποκτά δύναμη.
Η περίοδος ακμής της Μονής Φιλοθέου κατά τον 18ο αιώνα οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στους Έλληνες ηγεμόνες του εξωτερικού, οι οποίοι προσέφεραν μεγάλη χρηματική βοήθεια στη Μονή. Τα χρήματα αυτά αξιοποιήθηκαν για την ανέγερση νέων κτιριακών εγκαταστάσεων στη Μονή για να καλύψουν τις ανάγκες των μοναχών.
Ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός στη Μονή Φιλοθέου
Ο 18ος αιώνας υπήρξε λαμπρός για την Ιερά Μονή Φιλοθέου και για έναν ακόμη σημαντικό λόγο. Ο διδάσκαλος του γένους Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός μόνασε τη Μονή Φιλοθέου και από εκεί ξεκίνησε να κηρύττει τον λόγο του Θεού, χτίζοντας ναούς και σχολεία για τον υπόδουλο ελληνισμό.
Το 1746 ολοκληρώθηκε το Καθολικό της Μονής, το οποίο είχε χτιστεί πάνω στα θεμέλια του παλιού. Το Καθολικό εορτάζει στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και μέσα σε αυτό ξεχωρίζουν οι τοιχογραφίες από την Αποκάλυψη, καθώς και μια τοιχογραφία του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Η πυρκαγιά του 1871 άφησε αναλλοίωτο το Καθολικό, όμως προκάλεσε δριμύτατες ζημιές και έπληξε οικονομικά το μοναστήρι.
Το 1900 η Ιερά Κοινότητα ανέλαβε να βοηθήσει την Ιερά Μονή Φιλοθέου, η οποία καταφέρνει τελικά να ορθοποδήσει. Από το 1973 μέχρι και σήμερα η Μονή ακολουθεί το κοινοβιακό σύστημα διοίκησης.
Εξαρτήματα της Μονής Φιλοθέου: παρεκκλήσια και Κάθισμα
Δίπλα στη θάλασσα, η Ιερά Μονή Φιλοθέου διαθέτει το Αγίασμα της Παναγίας της Γλυκοφιλούσας, το οποίο αναβλύζει σταθερά και αμετάβλητα, χωρίς να μειώνεται η ποσότητα ή η θερμοκρασία του νερού. Σύμφωνα με την παράδοση, ο ηγούμενος της Μονής Φιλοθέου είχε δει όραμα την Θεοτόκο να του ζητά να μεταφέρει την εικόνα από το σημείο εκείνο στο μοναστήρι.
Εδώ μπορείτε να βρείτε όλες τις εικόνες με την Παναγία Γλυκοφιλούσα.
Επιπλέον, η Μονή Φιλοθέου διαθέτει ένα μοναδικό Κάθισμα, το ιστορικό σπήλαιο του Αγίου Διονυσίου «του εν Ολύμπω», όπου ασκήτεψε πριν γίνει ηγούμενος της Μονής.
Στην πρωτεύουσα του Αγίου Όρους, στις Καρυές, βρίσκεται το αντιπροσωπείο της Μονής Φιλοθέου, κτίσμα του 1964, όπου υπάρχει και παρεκκλήσι του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού.
Η Μονή Φιλοθέου διαθέτει συνολικά εννιά παρεκκλήσια. Στον κτιριακό χώρο εντός της Μονής συναντάμε έξι παρεκκλήσια: ένα είναι αφιερωμένο στους Αρχαγγέλους, ένα στον Άγιο Ιωάννη τον Βαπτιστή, ένα στην Αγία Μαρίνα, στους Αγίους Πέντε Μάρτυρες, στον Άγιο Ιωάννη το Χρυσόστομο και στον Άγιο Νικόλαο.
Εκτός Μονής βρίσκονται δύο παρεκκλήσια των Τριών Ιεραρχών ή Αγίου Τρύφωνα, του Γενεσίου της Θεοτόκου ή Παναγούδας καθώς και ο κοιμητηριακός Ναός των Αγίων Πάντων.
Τα ιερά κειμήλια της Ιεράς Μονής Φιλοθέου
Στο σκευοφυλάκιο της Μονής φυλάσσονται διάφορα κειμήλια, με σπουδαιότερο ίσως τη δεξιά χείρα του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου. Επιπλέον, η Μονή κατέχει τεμάχιο Τιμίου Ξύλου, δώρο του αυτοκράτορα Νικηφόρου Γ’ Βοτανειάτη, λείψανα Αγίων, άμφια και εκκλησιαστικά σκεύη.
Στην Ιερά Μονή Φιλοθέου βρίσκεται και η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Γλυκοφιλούσας, αλλά και της Παναγίας της Γερόντισσας.
Στη βιβλιοθήκη της Μονής περιέχονται 250 χειρόγραφα, 2 λειτουργικά ειλητάρια και περί τις 2.500 έντυπα, απ' τα οποία περί τα 500 είναι στα ρωσικά και τα ρουµανικά.
Επικοινωνία με τη Μονή Φιλοθέου:
Τηλέφωνο Επικοινωνίας: 23770 23256
Email: [email protected], [email protected]
