Η εμφάνιση του κρασιού στο Περιβόλι της Παναγίας
Ο οίνος, ως ευλογημένο αγαθό, διαδραματίζει κυρίαρχο ρόλο και στη ζωή των αγιορείτικων μονών. Ο ιδρυτής της μοναστικής πολιτείας του Άθωνα, Άγιος Αθανάσιος ο Αθωνίτης, όρισε κάθε μονή να έχει τα δικά της αμπελοτόπια.
Έτσι, από τον 10ο αιώνα, οι ιδρυτές των μοναστηριών, αντιλαμβανόμενοι την αξία του κρασιού, είχαν αρκετούς αμπελώνες στα μοναστήρια τους.
Στο Άγιον Όρος δεν υπήρχαν μεγάλες εκτάσεις για σιτηρά, λόγω της γεωγραφικής δυσκολίας και της αγριότητας του τόπου. Ωστόσο, το μικροκλίμα του Αγίου Όρους, καθώς και οι ιδιαίτεροι αμπελώνες του, αποτελούν βασικούς παράγοντες για μία ξεχωριστή οινική παραγωγή, μοναδική σε όλη τη Βαλκανική Χερσόνησο και το Βόρειο Αιγαίο.
Μέχρι και σήμερα, ένας αριθμός μοναχών από κάθε μονή αναλαμβάνει να ασχολείται με την αμπελοκαλλιέργεια και την παραγωγή του κρασιού.
Η διατροφή των μοναχών μπορεί να είναι λιτή, όμως τα δύο ημερήσια γεύματά τους, συνοδεύονται από κρασί, εκτός από τις ημέρες νηστείας.
Η προσφορά του κρασιού είναι επίσης απαραίτητη κατά την επίσκεψη χιλιάδων προσκυνητών στο Άγιον Όρος. Όπως στους μοναχούς, έτσι και στους επισκέπτες, τα δύο ημερήσια γεύματά τους συνοδεύονται από κρασί ή ρακί.
Το αγιορείτικο κρασί, εκτός από την κάλυψη των διατροφικών αναγκών των μοναχών και την προσφορά στους επισκέπτες, χρησιμοποιείται ως προϊόν πώλησης, εντός και εκτός των τειχών των μοναστηριών.
Τα κρασιά του Αγίου Όρους είναι φημισμένα, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό, γεγονός που επιτρέπει στις μονές να καλύπτουν μέρος των εξόδων τους.
Ποιο είναι το μυστικό για την παραγωγή του κρασιού στο Άγιον Όρος
Η οργανωμένη αμπελοκαλλιέργεια στις μονές του Αγίου Όρους ασκείται ανελλιπώς εδώ και 10 αιώνες με περισσή φροντίδα και μεράκι από τους πατέρες.
Όταν κάποιος προσκυνητής ρώτησε ποιο είναι το μυστικό για αυτό το υπέροχο κρασί που ήπιε, ο αγιορείτης μοναχός του απάντησε “Βάζω λίγους χαιρετισμούς της Παναγίας και μία μικρή αγρυπνία”.
Ίσως αυτό να είναι το “μυστικό” πίσω από την αδιάλειπτη ιστορία δέκα αιώνων για τα αγιορείτικα κρασιά…
Η παραγωγή του κρασιού στις Ιερές Μονές του Αγίου Όρους
Στη μοναστική πολιτεία του Άθωνα, η κάθε μονή παράγει τα δικά της κρασιά από τους εμπλουτισμένους αμπελώνες της με τις ιδιαίτερες ποικιλίες σταφυλιών.
Η Ιερά Μονή της Σίμωνος Πέτρας πήρε το όνομα της από τον ιδρυτή της, Άγιο Σίμωνα τον Μυροβλήτη.
Λέγεται πως αρχικά οι χτίστες αρνήθηκαν να χτίσουν τη Μονή λόγω της δύσκολης γεωγραφικής θέσης που είχε επιλεχθεί. Δέχτηκαν μόνο όταν βρέθηκαν μπροστά σε ένα θαύμα που έγινε στο δύσβατο εκείνο σημείο. Συγκεκριμένα, ο υποτακτικός του Αγίου Σίμωνα έπεσε από τον βράχο ύψους 300 μέτρων, καθώς πρόσφερε κρασί στους χτίστες. Έπειτα, εμφανίστηκε ξανά μπροστά τους αλώβητος με την κανάτα γεμάτη κρασί.
Οι προσκυνητές που θα επισκεφθούν την Ιερά Μονή Σιμωνόπετρας, θα συναντήσουν τη σχετική τοιχογραφία με το θαύμα, μέσα στο μοναστήρι.
Κατά την περίοδο 1365-1371 μ.Χ., ο Σέρβος Ιωάννης Ούγγλεσις, ευεργέτης του μοναστηριού του Αγίου Σίμωνα, αγόρασε το κτήμα Δοντά από τη Μονή Ξηροποτάμου και το δώρισε στη Μονή της Σιμωνόπετρας.
Το κτήμα Δοντά διαθέτει μεγάλους αμπελώνες, όπου καλλιεργούνται περισσότερα από 15 στρέμματα Melrot, Cabernet Franc, Ασύρτικο, Λημνιό και εδώδιμα σταφύλια.
Στο βαγεναριό της μονής, δηλαδή στο πατητήρι, βρίσκονται δύο παλιά, μεγάλα βαρέλια. Το ένα πήρε το όνομα του Αγίου Σίμωνα και έχει χωρητικότητα 7 τόνους, ενώ το άλλο ονομάστηκε Αγία Μαγδαληνή με χωρητικότητα 5 τόνων.
Στο Ιερό Κελί Αγίου Νικολάου, στον αμπελώνα της Ι. Μ. Σιμωνόπετρας συναντάμε την εικόνα της Παναγίας "Η Βοτρυόδωρος". Σε αυτή την απεικόνιση η Θεοτόκος, εκτός από τον Ιησού Χριστό κρατάει και ένα τσαμπί σταφύλι.
Παναγία η "Βοτρυόδωρος" - Απολυτίκιον
Βοτρυόδωρε Κόρη Θεογεννήτρια,
τον γλυκύν σου Δεσπότην αεί ικέτευε,
όπως δωρήσηται ημίν Οίνον τον ζείδωρον,
εν Βασιλεία ουρανών
συγχωρών πάντα ημών,
τα σφάλματα και ελλείψεις,
και εν τω γλεύκει Αυτού αγάπης,
ημάς μεθύση ως Φιλάνθρωπος.
Κρασιά από το Μετόχι Δοντά της Ιεράς Μονής της Σίμωνος Πέτρας
Στο οινοποιείο της Μονής, στο μετόχι του Αγίου Νικολάου, γνωστό με το όνομα «Δοντάς», καλλιεργούνται κόκκινα, ροζέ, λευκά κρασιά, καθώς και Νάμα.
Μετόχι Δοντά - Ερυθρός Οίνος Ιεράς Μονής Σιμωνόπετρας
Ο Ερυθρός Οίνος της Ιεράς Μονής Σιμωνόπετρας καλλιεργείται βιολογικά στον αμπελώνα της μονής και προκύπτει από τις ποικιλίες Merlot και Λημνιό. Χαρακτηριστικά αυτού του κρασιού είναι τα βαθύ κόκκινο χρώμα και το πλούσιο άρωμα από μαύρα και κόκκινα φρούτα.
Ροζέ Οίνος Ιεράς Μονής Σιμωνόπετρας
Ένα ακόμη κρασί που παράγεται στον αμπελώνα της Σιμωνόπετρας είναι ο Ροζέ Οίνος και αποτελείται από τις ποικιλίες Merlot και Cabernet Franc. Χαρακτηρίζεται από αρώματα κερασιού και φραγκοστάφυλου και το χρώμα του είναι ανοιχτό ρουμπινί.
Λευκός Οίνος Ιεράς Μονής Σιμωνόπετρας
Η Λευκός Οίνος προέρχεται από την ποικιλία του Ασύρτικου που καλλιεργείται βιολογικά στον αμπελώνα του Δοντά. Διαθέτει χρυσοκίτρινες ανταύγειες και οξύτητα από τα εσπεριδοειδή που εμπεριέχονται, προσδίδοντας φρέσκο γευστικό τόνο και διάρκεια.
Magnum - Μετόχι Δοντά Ερυθρός Οίνος
Ο εξαιρετικός αυτός οίνος προέρχεται από ποικιλίες Merlot και Λημνιό, οι οποίες καλλιεργούνται βιολογικά στον αμπελώνα της Μονής. Ξεχωρίζει για το βαθυκόκκινο χρώμα του και τα πλούσια αρώματα από μαύρα και κόκκινα φρούτα.
Εδώ μπορείτε να βρείτε όλα τα κρασιά από το Μετόχι Δοντά της Ιεράς Μονής Σιμωνόπετρας.
Η Ιερά Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου αποτελεί τη δεύτερη ιεραρχικά Μονή στο Άγιον Όρος και διαθέτει μεγάλη ποικιλία σε κρασιά υψηλής ποιότητας.
Μάλιστα, η Μονή Βατοπαιδίου είναι ιδιαίτερα γνωστή για την μεγάλη συνεισφορά της σε κρασί στο Πρωτάτον, την κεντρική διοίκηση του Αγίου Όρους. Σύμφωνα με αναφορές του 1393, η μονή πρόσφερε περίπου 625 λίτρα κρασί στο Πρωτάτον, υπερδιπλάσιες ποσότητες σε σχέση με άλλες μονές.
Το βαγεναριό βρισκόταν στη βορειοδυτική γωνιά του ισόγειου συγκροτήματος της Μονής Βατοπαιδίου. Ένα μέρος των κτιρίων της διατηρείται έως και σήμερα και αξιοποιείται ως κελάρι παλαίωσης και αποθήκευσης του εμφιαλωμένου κρασιού.
Τα κρασιά που παράγονται στη Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου
Χάρη στο μοναδικό κλίμα του Βατοπαιδινού αμπελώνα στις βορειοανατολικές ακτές του Αγίου Όρους και της ακατάπαυστης εργασίας των μοναχών, ευδοκιμούν αρκετές ποικιλίες σταφυλιών.
Οι πιο γνωστές ποικιλίες είναι το Ασύρτικο, το Αθήρι, το Sauvignon Blanc, το Grenache Rouge, το Syrah και το Merlot.
Merlot Ερυθρός Οίνος Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου
Το Merlot Ερυθρό κρασί προέρχεται από εξαιρετικό χαρμάνι σταφυλιών βιολογικής καλλιέργειας. Το χρώμα του είναι σκούρο κερασί και είναι ισορροπημένο σε γεύση και τανίνες.
Syrah Οίνος Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου
Πρόκειται για ένα κρασί από εξαιρετικής ποιότητας σταφύλια, πιστοποιημένα από τον Οργανισμό Ελέγχου και Πιστοποίησης Βιολογικών Προϊόντων. Διαθέτει σκούρο ρουμπινί χρώμα, ενώ διαθέτει έντονη επίγευση, με αρώματα από φασκόμηλο και δαμάσκηνο.
Ροζέ Οίνος Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου
Ο μοναστηριακός Ροζέ Οίνος προκύπτει από τις ποικιλίες Grenache Rouge και Syrah. Χαρακτηρίζεται από διαυγές τριανταφυλλί χρώμα με πλούσια φρέσκια γεύση και αρώματα κόκκινων φρούτων.
Λευκός Οίνος Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου
Το λευκό κρασί της Μονής Βατοπαιδίου είναι βιολογικής καλλιέργειας από ποικιλίες Ασύρτικο, Αθήρι και Sauvignon Blanc. Η γεύση του είναι ιδιαίτερα ευχάριστη με άρωμα φρούτων και δροσιστική οξύτητα.
Ερυθρός Οίνος Θείας Ευχαριστίας
Ο Ερυθρός Οίνος παρασκευάζεται σύμφωνα με τις παραδοσιακές συνταγές που άφησαν οι παλαιοί μοναχοί της Μονής. Ακολουθούνται πιστά και με μεράκι από τους πατέρες, οι οποίοι κατάφεραν να δημιουργήσουν ένα εξαίρετο κρασί, κατάλληλο για το Μυστήριο της Εκκλησίας.
Εδώ μπορείτε να βρείτε όλα τα κρασιά από την Ιερά Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου.
Η Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας ιδρύθηκε από τον Άγιο Αθανάσιο τον Αθωνίτη το 963 μ.Χ. και είναι πρώτη στην ιεραρχική κατάταξη των μοναστηριών.
Ένα από τα παλιότερα εξαρτήματα της Μονής είναι το Κάθισμα του Αγίου Ευσταθίου. Είναι χτισμένο στον Μυλοπόταμο και πήρε το όνομά του από κάποιους νερόμυλους που υπήρχαν σε ποτάμι κοντινής περιοχής.
Σύμφωνα με την χειρόγραφη διαθήκη του Αγίου Αθανασίου, χρειάστηκε πολλή σωματική κούραση για να χτιστεί η εκκλησία του Αγίου Ευσταθίου, τα κελιά και οι αμπελώνες της Μονής. Λέγεται μάλιστα πως η Μονή παρήγαγε κάποτε μέχρι και 80 τόνους κρασί.
Το 1992, ο μακαριστός μοναχός Επιφάνιος με καταγωγή από τη Νικήσιανη της Καβάλας, επέστρεψε στο Άγιον Όρος και ξεκίνησε την αναστήλωση του Ιερού Κελλίου του Αγίου Ευσταθίου.
Ασχολήθηκε με τους αμπελώνες του Μυλοποτάμου και καλλιέργησε διάφορες ποικιλίες σταφυλιού.
Κρασιά από το Κάθισμα του Μυλοποτάμου της Ιεράς Μονής Μεγίστης Λαύρας
Κάποιες από τις ποικιλίες που ευδοκιμούν στα κλήματα του Μυλοποτάμου είναι Μοσχάτο Αλεξανδρείας, Ασύρτικο. Merlot, Λημνιό, Cabernet Sauvignon και Μοσχάτο Αμβούργου.
Ο ημίγλυκος ερυθρός αρωματικός οίνος προέρχεται από το Μοσχάτο Αμβούργου και παράγεται στο οινοποιείο του Μυλοποτάμου. Η γεύση του έχει ξηρά και ημίγλυκα χαρακτηριστικά με πλούσια αρώματα.
Η στρεμματική απόδοση του Μοσχάτου Αλεξανδρείας και του Ροδίτη, από τα οποία προέρχεται ο συγκεκριμένος αρωματισμένος οίνος, δεν υπερβαίνει τα 1000 στρέμματα.
Η γεύση του λευκού κρασιού είναι ιδιαίτερα ευχάριστη και δροσερή, ενώ τα αρώματα άγουρου μήλου κυριαρχούν σε όλο το φάσμα του κρασιού.
Ο Επιφανής Οίνος, Αγιορείτικος Τοπικός, παράγεται στα δεκαπεντάχρονα κλήματα του Μυλοποτάμου από ποικιλίες Cabernet Sauvignon, Λημνιό και Merlot. Το χρώμα του είναι βαθύ κόκκινο και τα αρώματά του είναι από κόκκινα φρούτα, δαμάσκηνα και καρυκεύματα.
Ένα πλούσια αρωματισμένο κρασί με φρούτα του δάσους και βαθυκόκκινο λαμπερό χρώμα είναι το κόκκινο κρασί Μυλοποτάμου. Οι ποικιλίες από τις οποίες προέρχεται είναι Merlot, Λημνιό και Cabernet Sauvignon.
Ο συγκεκριμένος μονοποικιλιακός ροζέ οίνος είναι ξηρός και προέρχεται από σταφύλια Cabernet Sauvignon που προσδίδουν αρωματικές νότες από φράουλα, σμέουρο και μαύρο κεράσι.
Το Νάμα Μυλοπόταμος είναι γλυκό κρασί από Μοσχάτο Αλεξανδρείας και Merlot, το οποίο χρησιμοποιείται στο Μυστήριο της Θείας Κοινωνίας, αλλά και ως επιδόρπιος οίνος. Στα αρώματά του κυριαρχεί το τριαντάφυλλο και τα φρούτα του δάσους, ενώ η τανινική του δομή είναι πλούσια.
Εδώ μπορείτε να βρείτε όλα τα κρασιά από τον Μυλοπόταμο.
Η Ιερά Μονή Ξενοφώντος ιδρύθηκε από τον Άγιο Ξενοφών το 998 μ.Χ. και βρίσκεται στη δυτική παράλια όχθη της χερσονήσου του Άθωνα.
Η Μονή στεγάζει περίπου 100 στρέμματα από αμπελώνες, από τα οποία παράγει το λευκό και κόκκινο κρασί της. Τα αμπέλια καλλιεργούνται με μεράκι και τεχνογνωσία από τους πατέρες που διαμένουν στη Μονή.
Τα κρασιά που παράγονται στην Ιερά Μονή Ξενοφώντος
Τα κρασιά της μονής Ξενοφώντος παράγονται στο μετόχι του Αγίου Φιλίππου που βρίσκεται πάνω από τον αρσανά της Γιοβάνιτσας της Μονής Χιλανδαρίου.
Κάποιες από τις ποικιλίες σταφυλιών που καλλιεργούνται εκεί είναι Cabernet Sauvignon, Grenache Rouge και Ξινόμαυρο.
Ερυθρός Οίνος Ιεράς Μονής Ξενοφώντος
Ο ερυθρός οίνος της Ιεράς Μονής Ξενοφώντος δημιουργείται από τοπικές ποικιλίες του Άθωνα και χαρακτηρίζεται από βαθύ κόκκινο χρώμα και μωβ ανταύγειες.
Λευκός Οίνος Ιεράς Μονής Ξενοφώντος
Ένας ξεχωριστός πολυποικιλιακός λευκός οίνος, ο οποίος έχει λαμπερό λευκοκίτρινο χρώμα και πρασινωπές ανταύγειες.
Ο ερυθρός γλυκός οίνος της Μονής Ξενοφώντος με το βαθυκόκκινο χρώμα του προέρχεται από ποικιλία ξινόμαυρου και grenache rouge με αρωματικές νότες βανίλια, γαρύφαλλου και κανέλας. Περιέχει φυσικά σάκχαρα που προσφέρουν γλυκιά πληθωρική γεύση και ισορροπία.
Εδώ μπορείτε να βρείτε όλα τα κρασιά από την Ιερά Μονή Ξενοφώντος.
Πηγή: “Άθως και Οίνος” της Ελένης Κεφαλοπούλου και Άρη Φωτιάδη. Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε το βιβλίο εδώ.
