Τα Πάθη της ψυχής και η Αντιμετώπισί τους

Τα πάθη της ψυχής και η αντιμετώπισί τους
Βενέδικτου Ιερομόναχου Αγιορείτου

"Το φως ανήκει σε όσους καθάρισαν από τα πάθη την ψυχή τους"

Ο αιώνας μας θεωρείται ως αιώνας που η τεχνολογία έχει φθάσει σε πολύ μεγάλα ύψη. Παρόλα αυτά όμως ο άνθρωπος, ο εσωτερικός κυρίως άνθρωπος, δεν έχει ειρήνη. Κυριαρχείται από το άγχος. Ψάχνει για την ειρήνη, και αυτά που βρίσκει είναι υποκατάστατα της ειρήνης. Η ψυχιατρική κατέχει την πρώτη θέσι εξ αιτίας της ανασφάλειας που αισθάνεται ο σύγχρονος άνθρωπος, ο άνθρωπος του άγχους και των νευρώσεων. Αποτέλεσμα της ανασφάλειας αυτής είναι η φιλαυτία και ο εγωκεντρισμός του ανθρώπου σε υπερβολικό βαθμό. Είναι πάθη τα οποία αποκόπτουν τον άνθρωπο από τον Θεό.

Στην σημερινή αυτή κατάστασι -αποτέλεσμα της μεγάλης προόδου της τεχνολογίας- ο λόγος των αγίων Πατέρων για τα πάθη και την θεραπεία τους είναι ιδιαίτερα επίκαιρος.

Η διδασκαλία των Πατέρων για τα πάθη και την θεραπεία τους, δεν είναι προϊόν επιστημονικής και ψυχολογικής γνώσεως, αλλά είναι καρπός μιας βαθειάς πνευματικής εμπειρίας που αποκτήθηκε ύστερα από σκληρούς αγώνες και δοκιμασίες πολλών ετών. Σημειώνει σχετικά ο άββάς Ισαάκ ο Σύρος: "Αξιωθείς μεγάλων αντιλήψεων εκομισάμην εαυτώ πείραν εκ των μακρών χρόνων... Τούτων απάντων εν πείρα γέγονα".

Οι Πατέρες δεν γράφουν εγχειρίδιο ηθικής. Δείχνουν τον δρόμο και τον τρόπο για να οδηγηθή ο άνθρωπος με την κάθαρσι από τα πάθη, στην απάθεια και την θέωσι.

Η αιχμαλωσία του συγχρόνου ανθρώπου στα αισθητά πράγματα και η υποδούλωσί του στα πάθη, κλείνουν τον δρόμο για την κοινωνία με τον Θεό και τον συνάνθρωπο. [...] (Από την έκδοση)

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Γενικά
Ορισμός και προέλευσις των παθών
Διαίρεσις των παθών
Αποτελέσματα των παθών
Αίτια, αφορμές και προέλευσις των παθών
Λογισμοί και πάθη
Οι δαίμονες δημιουργοί των παθών
Τα πάθη μεταξύ τους
Φιλαυτία, γαστριμαργία, πορνεία
Άλλα πάθη
Η θεραπεία των παθών
Τρόποι και μέσα θεραπείας
Η τήρησις των εντολών και οι αρετές
Η Άσκησις
Άλλες πνευματικές εργασίες
ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΓΙΓΑΝΤΕΣ (Άγνοια, Λήθη, Ραθυμία)
ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ
Η ΑΓΝΟΙΑ
Αϊτια και αποτελέσματα
Το βαθύ σκοτάδι
Η άγνοια και ο διάβολος
Η θεραπεία
Β' Η ΛΗΘΗ
Γενικά
Αίτια της λήθης
Αποτελέσματα
Θεραπεία
Γ' Η ΡΑΘΥΜΙΑ
Γενικά περί ραθυμίας και αποτελέσματα αυτής
Η καταπολέμησις της ραθυμίας
Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΔΙΚΙΑΣ
Ζώντας στον κόσμο της αδικίας
Τι είναι αδικία και ποιο το περιεχόμενό της
Αδικία και αρετή
Τί είναι εκείνο που βλάπτει το γένος των ανθρώπων
Τί αδικεί τον άνθρωπο
Η αρετή του ανθρώπου
Αδικούν πολλοί και κανείς δεν αδικείται;
Η ψυχική κατάστασις εκείνου που αδικεί
ΟΙ ΔΥΟ ΕΧΘΡΟΙ (ΣΑΡΚΑ ΚΑΙ ΚΟΣΜΟΣ)
Οι δύο εχθροί
Πρώτο εμπόδιο. Η σάρκα του ανθρώπου
Η Άσκησις
Δεύτερο εμπόδιο: Ο Κόσμος
Θυσία των πεποιθήσεων
2. Θυσιάζει την Ελευθερία
α) Θυσιάζει το πιστεύω του, β) την Ελευθερία του και γ) Την τιμή του
ΛΟΓΟΣ ΠΕΡΙ ΓΑΣΤΡΙΜΑΡΓΙΑΣ Ή ΤΟ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟ ΠΑΘΟΣ
Πάθος, που κυριεύει πολλούς
Το άλογο (παράλογο) πάθος
Οι Πατέρες για την τροφή
Ας δούμε και μερικά παραδείγματα
Αποτελέσματα
Θεραπεία
Ο ΦΘΟΝΟΣ
Διδάσκαλος της Θεομαχίας, μητέρα της ανθρωποκτονίας
Πρόχειρος ορισμός
Που υπάρχει
Αρχικά τί είναι αυτό που προκαλεί τον φθόνο
Χρόνος εμφανίσεώς του
Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του φθόνου
Απόψεις των πατέρων για τους φθονερούς ανθρώπους
Θεραπεία
Σωματική άσκησις (κακοπάθεια)
Φύλαξις και τήρησις του νου
Πίστι στον αγαθό, προνοητή και πάνσοφο Θεό
Αγάπη και Προσευχή
Η ΑΥΤΑΠΑΤΗ ΚΑΙ Ο ΚΑΤΑ ΦΑΝΤΑΣΙΑΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΣ
Η ΑΥΤΑΠΑΤΗ
Στον καθρέπτη της Αγίας Γραφής
Ο ΟΛΕΘΡΟΣ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ
Η εποχή της κρίσεως
Καταλαλια και κατάκρισις; Ορισμός [...]
Οι ασκητές ζητούσαν να σκεπάζωνται τα αμαρτήματα
Η ανθρώπινη κρίσις δεν είναι ασφαλής
Δεν γνωρίζουμε την ιστορία της ψυχής του άλλου
Όποιος κατακρίνει ζημιώνει τον εαυτό του
Πότε επιτρέπεται η κρίσις. Τι μας διδάσκουν οι ασκητές
Η ΥΠΟΚΡΙΣΙΑ ΣΤΗΝ ΖΩΗ ΜΑΣ
Η ΠΑΡΑΞΕΝΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ (ΤΟ ΠΑΘΟΣ ΤΗΣ ΣΥΚΟΦΑΝΤΙΑΣ)
Η ΜΝΗΣΙΚΑΚΙΑ ΚΑΤΑ ΤΟΝ Ι. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ