Η τοποθεσία και ο κτήτορας της Ιεράς Μονής Ξενοφώντος
Η Ιερά Μονή Ξενοφώντος είναι χτισµένη στη δυτική παράλια όχθη της χερσονήσου του Άθωνα και βρίσκεται µεταξύ των Ιερών Μονών Δοχειαρίου και Αγίου Παντελεήµονα. Η ιστορία της µονής είναι µακραίωνη και ανάγεται πίσω στον 10ο και 11ο αιώνα.
Κτήτορας της Μονής είναι ο Άγιος Ξενοφών, ο οποίος ίδρυσε το μοναστήρι το 998 μ.Χ. και διετέλεσε ηγούµενος.
Στο Γ´ Τυπικό, η Ιερά Μονή Ξενοφώντος κατείχε την όγδοη θέση, ενώ σήμερα η ιεραρχική θέση της Μονής είναι η δέκατη έκτη. Η Μονή Ξενοφώντος είναι αφιερωμένη στον Άγιο Μεγαλομάρτυρα Γεώργιο τον Τροπαιοφόρο.
Ο μοναχός Συμεών και η σύγκρουση στο μοναστήρι
Οι περιπέτειες δεν έλειψαν από τη ζωή της Ιεράς Μονής Ξενοφώντος, ήδη από τον καιρό της σύστασής της.
Ένα περιστατικό που τάραξε την ομαλή πορεία της Μονής είναι η διένεξη που δημιουργήθηκε στο τέλος του 11ου αιώνα µε τον κατά κόσµον ευνούχο Στέφανο - και µετέπειτα µοναχό Συµεών- δρουγγάριο του αυτοκράτορα Νικηφόρου Βοτανειάτη.
Αρχικά, η είσοδος του Στεφάνου στην τάξη των μοναχών ευνόησε τη Μονή µε την παροχή χρημάτων που είχαν ως αποτέλεσμα την ανέγερση κτηριακών εγκαταστάσεων. Μάλιστα, ο μοναχός Συμεών θεωρείται ως ο δεύτερος κτήτορας της Μονής Ξενοφώντος, καθώς από ένα μικρό και ασήμαντο μοναστήρι, τη μετέτρεψε σε πλούσια και δυνατή Μονή. Οχύρωσε το μοναστήρι με τείχη, έχτισε κελλιά, αύξησε την κτηματική περιουσία και έφερε σημαντικές εικόνες και σκεύη στη Μονή.
Στη συνέχεια, όμως, η πορεία του ως ηγουµένου της Μονής τον έφερε σε σύγκρουση µε την πλειονότητα των µοναχών, µε συνέπεια την αποµάκρυνσή του από το µοναστήρι. Τότε, ο Συµεών ζήτησε βοήθεια και στήριξη από τον αυτοκράτορα Αλέξιο Κοµνηνό και τελικά επέστρεψε στο μοναστήρι µε αυτοκρατορική εντολή.
Η Ιερά Μονή Ξενοφώντος στο πέρασμα των αιώνων: σύντομη ιστορία
Πειρατικές επιθέσεις ενάντια στη Μονή Ξενοφώντος
Εκτός από τα επεισόδια µε εσωτερικό χαρακτήρα, υπάρχουν και εκείνα που αφορούν εξωτερικές αιτίες. Το γεγονός ότι η Μονή Ξενοφώντος βρίσκεται στα παράλια της Αθωνικής Χερσονήσου, στάθηκε πολλές φορές η αιτία για να γίνει στόχος πειρατικών επιδρομών. Τον 13ο αιώνα η Μονή Ξενοφώντος καταστράφηκε σχεδόν ολοσχερώς από Λατίνους πειρατές.
Τον 14ο αιώνα η Μονή Ξενοφώντος παίρνει τον τίτλο «Βασιλική» και κατοχυρώνεται με χρυσόβουλα βυζαντινών αυτοκρατόρων, του Ανδρόνικου Β΄ Παλαιολόγου (1322) και Στέφανου Δουσάν (1352).
Αξιωματούχοι και ηγεμόνες της Βλαχίας συνδράμουν σημαντικά τη Μονή κι έτσι στα τέλη του 15ου αιώνα κι έπειτα, πραγματοποιείται σπουδαία ανοικοδόμηση, χτίζεται η δυτική πλευρά, το Καθολικό και η Τράπεζα.
Κατά τον 16ο αιώνα η πλειονότητα των µοναχών ήταν Σλάβοι και η Μονή είχε μια σχετικά σταθερή πορεία. Τον 17ο αιώνα, η Μονή Ξενοφώντος βρέθηκε να χρωστά υπέρογκα ποσά, µε αποτέλεσµα την οικονοµική της εξαθλίωση µέσα σε µια γενικότερη ατµόσφαιρα παρακµής που παρατηρείται την εποχή αυτή στον Άθωνα. Την περίοδο εκείνη, Ρουμάνοι ηγεμόνες στήριξαν οικονομικά τη Μονή, προσφέροντας κτήματα και κειμήλια.
Το 18ο αιώνα η Ιερά Μονή Ξενοφώντος βιώνει μια πολύ δύσκολη περίοδο μετά από πολλαπλές αυθαιρεσίες και καταπατήσεις των οθωμανικών αρχών. Η έκτακτη επιβολή φόρων και ο υπέρογκος δανεισμός αποδυναμώνουν τη Μονή, με αποτέλεσμα να κινδυνεύει από λειψανδρία.
Το 1784 η Μονή, με ηγούμενο τον ιερομόναχο Παΐσιο ανασυγκροτείται, µε πρώτο της µέληµα την επιστροφή στο κοινοβιακό σύστηµα.
Η Επανάσταση του 1821 και η περίοδος της Τουρκοκρατίας
Ο ηγούµενος Παϊσιος ο Λέσβιος µε τη δραστηριότητά του προσέθεσε νέα κτίρια και ξαναζωντάνεψε τη Μονή. Τότε άρχισε και η ανέγερση του νέου, µεγάλου Καθολικού στα βόρεια του µοναστηριού, το οποίο και ολοκληρώθηκε µετά την έναρξη της Επανάστασης του 1821.
Κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας, η Ιερά Μονή Ξενοφώντος υποστηρίχθηκε είτε από εύπορους πιστούς, βλάχικης καταγωγής, είτε από τις προσόδους που έρχονταν από τη Σκήτη "Ρόµβας" και δύο χωριά που της είχαν δωρηθεί από Ρουµάνους ηγεµόνες.
Η παρακμή και η νέα λαμπρή περίοδος της Ιεράς Μονής Ξενοφώντος
Στις αρχές του 20ου αιώνα, η Μονή βιώνει και πάλι δυσκολίες, καθώς συνεχίζεται η οικονομική και διοικητική αστάθεια. Επιπλέον, η Μονή χάνει μεγάλο τμήμα της ακίνητης περιουσίας της στην Χαλκιδική και στη Θεσσαλονίκη. Μέσα στο ευρύτερο κλίμα παρακμής, η Μονή Ξενοφώντος απειλείται και από λειψανδρία, εξαιτίας της γήρανσης του πληθυσμού που έχει επηρεάσει γενικότερα την Αθωνική Χερσόνησο.
Ωστόσο, τον Οκτώβριο του 1976 η Μονή Ξενοφώντος λαμβάνει και πάλι ζωή. Ο Αρχιμανδρίτης Αλέξιος και η νέα αδελφότητα από τη Μονή του Μεγάλου Μετεώρου δίνουν νέα πνοή στη Μονή και χαράσσουν μια λαμπρή ακμάζουσα πορεία. Το διάστημα αυτό, εγκαινιάσθηκε και το Μουσείο της Μονής, το πρώτο που δημιουργήθηκε στο Άγιον Όρος.
Το Καθολικό της Ιεράς Μονής Ξενοφώντος
Στη νότια πλευρά της Μονής βρίσκεται το παλαιό Καθολικό, διακοσµηµένο µε παλαιοχριστιανικά σύµβολα. Η κατασκευή του Καθολικού ανάγεται στον 11ο αιώνα, αν και πέρασε από διάφορες φάσεις µε διαδοχικές προσθήκες, όπως το ξύλινο τέµπλο του 17ου αιώνα και τις τοιχογραφίες που έχουν επιζωγραφησθεί. Το 1864 χτίστηκε το κωδωνοστάσιο και το 1901 τοποθετήθηκε η φιάλη του Αγιασµού.
Τα κειμήλια, τα χειρόγραφα και οι θαυματουργές εικόνες που βρίσκονται στην Ιερά Μονή Ξενοφώντος
Η Μονή αριθµεί περί τα 600 χειρόγραφα και περί τις 7.000 έντυπα βιβλία. Αξιόλογα έργα τέχνης είναι δύο εικόνες του 14ου αιώνα, οι άγιοι Γεώργιος και Δηµήτριος και η γνωστή θαυµατουργή εικόνα της Παναγίας της Οδηγήτριας.
Στα κειµήλια του µοναστηριού περιλαµβάνονται µέρος του Τιµίου Ξύλου, πολύτιµες λειψανοθήκες µε λείψανα αγίων, εκκλησιαστικά σκεύη και άµφια. Ανάμεσα στα πολλά λείψανα αγίων, το σπουδαιότερο ίσως είναι η δεξιά χείρα του προστάτη της Μονής, Αγίου Μεγαλομάρτυρος Γεωργίου.
Εδώ μπορείτε να βρείτε όλες τις εικόνες με τον Άγιο Γεώργιο.
Η Ιερά Μονή Ξενοφώντος διαθέτει 11 παρεκκλήσια, 6 εξωκκλήσια και έχει ως εξαρτήµατα τη Σκήτη του Ευαγγελισµού της Θεοτόκου µε 22 Καλύβες, που δυστυχώς παρακµάζει λόγω λειψανδρίας.
Παναγία η Οδηγήτρια: η θαυµατουργή εικόνα της Μονής Ξενοφώντος
Η θαυµατουργή εικόνα της Παναγίας βρισκόταν από πολύ παλιά στο Καθολικό της Ιεράς Μονής Βατοπαιδίου. Το 1730 όμως εξαφανίστηκε ξαφνικά από τη θέση της και βρέθηκε στην Ιερά Μονή Ξενοφώντος. Οι Βατοπαιδινοί πείσθηκαν για το θαύμα και αποφάσισαν να μην αντισταθούν στη θέληση της Θεομήτορος. Εδώ μπορείτε να βρείτε όλες τις εικόνες με την θαυµατουργή εικόνα της Παναγίας της Οδηγήτριας.
Επικοινωνία με τη Μονή Ξενοφώντος:
Τηλέφωνο Επικοινωνίας: 2377 0 23249
Email: [email protected]
