Πού βρίσκεται το Ρώσικο μοναστήρι και πότε εορτάζει
Η Ιερά Μονή του Αγίου Παντελεήµονος, αλλιώς Ρώσικο μοναστήρι, βρίσκεται στα νοτιοδυτικά της χερσονήσου του Άθω, λίγο πριν το λιµάνι της Δάφνης και σε απόσταση μίας ώρας από την Ιερά Μονή Ξενοφώντος.
Η Μονή του Αγίου Παντελεήµονα εορτάζει του Αγίου Παντελεήμονος και κατέχει την 19η θέση στην ιεραρχική κατάταξη των μοναστηριών.
Πότε ιδρύθηκε το Ρωσικό μοναστήρι του Αγίου Παντελεήμονα
Η σημερινή όψη της Μονής, µε εγκαταλελειμμένα πολυώροφα και μεγαλοπρεπή κτίρια, μαρτυρεί το πλούσιο και πληθωρικό παρελθόν της. Η ιστορία του μοναστηριού έχει τις απαρχές της περί τον 10ο αιώνα.
Σύμφωνα με ιστορικές πηγές, γύρω στο 1030, μία αδελφότητα Ρώσων μοναχών, μαζί με τον ηγούμενό τους, Λαυρέντιο, εγκαταστάθηκε στη Μονή Υπεραγίας Θεοτόκου του Ξυλουργού (ταυτίζεται µε τη Σκήτη Βογορόδιτσα). Στο πέρασμα του χρόνου, ο αριθμός των μοναχών μεγάλωνε, κι έτσι από την Ιερά Σύναξη του Αγίου Όρους τους παραχωρήθηκε το 1118 η σχεδόν κατεστραμμένη Μονή Θεσσαλονικέως.
Στα μέσα του 12ου αιώνα η αδελφότητα μεταφέρθηκε στη Μονή Θεσσαλονικέως που ήταν αφιερωμένη στον Άγιο Παντελεήμονα. Σ' αυτή την τοποθεσία η αδελφότητα παρέμεινε για περίπου επτά αιώνες, έως το 1765.
Η Ιερά Μονή Αγίου Παντελεήμονα στο πέρασμα των αιώνων
Δυστυχώς, οι πληροφορίες για τη δραστηριότητα της Μονής κατά τον 12ο και 13ο αιώνα είναι περιορισμένες, καθότι μία ολέθρια πυρκαγιά κατέστρεψε σχεδόν όλα τα ιστορικά στοιχεία.
Η πρώτη επιβεβαιωμένη μαρτυρία για τη δράση και το ιδιοκτησιακό καθεστώς της Μονής Παντελεήμονα εντοπίζεται από ένα χρυσόβουλο του αυτοκράτορα Ανδρόνικου Β’ Παλαιολόγου. Συνάμα, μας είναι γνωστό ότι μέχρι το 1497 η πλειοψηφία των μοναχών που ζούσαν στο μοναστήρι ήταν Ελληνικής καταγωγής.
Μέχρι τον 15ο αιώνα, Σέρβοι ηγεμόνες και αυτοκράτορες έκαναν σημαντικές δωρεές προς τη Μονή, επιφέροντας μεγάλη ανάπτυξη. Στις αρχές του 16ου αιώνα ξεκινά ένα μεγάλο κύμα από Ρώσους μοναχούς, το οποίο συνοδεύεται από δωρεές τσάρων της Ρωσίας. Ωστόσο, το 1626, ξέσπασε οικονομική κρίση και τη διοίκηση της Μονής ανέλαβε η κεντρική διοίκηση του Αγίου Όρους.
Το 18ο αιώνα οι Ρωσοτουρκικοί πόλεµοι επέφεραν µείωση στον αριθµό των Ρώσων µοναχών, και το μοναστήρι κυριαρχείται κατά βάση από Έλληνες, Βουλγάρους και Σέρβους µοναχούς.
Η νέα φάση της Μονής του Αγίου Παντελεήμονα και η νέα τοποθεσία
Το 1735 η Μονή του Αγίου Παντελεήμονα υπεισέρχεται σε μία νέα φάση. Η διοίκηση περνά σε Έλληνα ηγούμενο και αποφασίζεται η ανέγερση της Μονής σε μια νέα τοποθεσία. Έτσι, Έλληνες και Ρώσοι μοναχοί ξεκινούν την ανοικοδόμηση της νέας Μονής το 1765.
Η νέα τοποθεσία του μοναστηριού είναι πλέον στην ακτή, σε μια τοποθεσία, όπου υπήρχε ένα μικρό μοναστήρι από το 1676, ιδρυμένο από τον Επίσκοπο Ιερισσού Χριστόφορο. Είναι χαρακτηριστικό ότι η επιγραφή στην είσοδο του ναού «η επιλεγόμενη Ρωσική», χρονολογείται από εκείνη την περίοδο.
Οι δωρεές από την Φαναριώτικη οικογένεια των Καλλιµάχηδων
Το Ρωσικό μοναστήρι κατόρθωσε να ανασυγκροτηθεί και να ζωντανέψει µε τις πλουσιοπάροχες δωρεές της Φαναριώτικης οικογένειας των Καλλιµάχηδων, ιδιαίτερα µε την επέμβαση του ηγεμόνα της Μολδαβίας Ιωάννη Καλλιµάχη (18ος αιώνας) και του Σκαρλάτου Καλλιµάχη (18ος-19ος αιώνας). Έτσι, το 1806, ο Πατριάρχης Καλλίνικος Ε’ εξέδωσε σιγγίλιο, στο οποίο η Μονή χαρακτηρίζεται «αυθεντικόν κοινόβιον των Καλλιμάχηδων».
Μετά την αποχώρηση των Τούρκων, η Μονή συνέχισε την πορεία ανασυγκρότησής της µε ηγούμενο τον Γεράσιμο από τη Δράμα, άνδρα που ξεχώριζε για την αρετή του. Το 1835 επί ηγουµενίας του, κατέφθασαν οι πρώτοι Ρώσοι, µετά από την πολύκαιρη απουσία τους.
Για πρώτη φορά Ρώσος ηγούμενος και Λειτουργία σε δύο γλώσσες
Έτσι, το 1875 εκλέγεται για πρώτη φορά Ρώσος ηγούμενος και η Θεία Λειτουργία ψάλλεται πλέον και στις δύο γλώσσες. Συνακόλουθα, πολλοί τσάροι της Ρωσίας δώρισαν μεγάλα χρηματικά ποσά για την ενίσχυση και επέκταση της Μονής, καθώς και σε Σκήτες που εγκαταβίωναν Ρώσοι μοναχοί.
Ωστόσο, η µαζική είσοδος Ρώσων στη Μονή του Αγίου Παντελεήμονα προκάλεσε σιγά σιγά ανισορροπία στις αριθµητικές αναλογίες Ελλήνων και Ρώσων, µε συνακόλουθες εντάσεις. Οι ρωσικής εθνικότητας µοναχοί το 1895 έφτασαν τους χίλιους, ενώ µέχρι το 1913 ήταν σε αύξουσα πορεία.
Η ταραχή µε την αίρεση των ονοµατολατρών που αναπτύχθηκε στη Μονή, οδήγησε πολλούς μοναχούς στην εξορία. Στη συνέχεια, με την Επανάσταση του 1917, η συνεχόμενη προσέλκυση Ρώσων µοναχών ανέκοπηκε τελειωτικά.
Οι εγκαταστάσεις της Μονής Αγίου Παντελεήμονα και οι μεγαλύτερε καμπάνες στο Άγιον Όρος
Το Καθολικό της Μονής είναι χτισμένο την περίοδο 1811-1821 και είναι αφιερωμένο στον Άγιο Παντελεήμονα . Οι τοιχογραφίες μέσα στο Καθολικό είναι Ρωσικής τεχνοτροπίας, ενώ η Τράπεζα χτίστηκε το 1892 και τοιχογραφήθηκε το 1897.
Πασίγνωστες είναι οι καµπάνες του µοναστηριού που συνολικά ξεπερνούν σε βάρος τους είκοσι τόνους! Η µεγαλύτερη σε βάρος καµπάνα του Αγίου Όρους βρίσκεται στο Ρώσικο μοναστήρι, ζυγίζει δεκατρείς τόνους και έχει διάμετρο 2,70 µέτρα.
Τα Κειμήλια και η Βιβλιοθήκη της Μονής Αγίου Παντελεήμονα
Στα κειµήλια της Μονής Αγίου Παντελεήμονα περιλαμβάνονται πολλά αξιόλογα εκκλησιαστικά σκεύη, άµφια και φορητές εικόνες. Τα περισσότερα αποτελούν δώρα των Τσάρων, αλλά δυστυχώς, η πιο πρόσφατη πυρκαγιά το 1968 κατέστρεψε τη µισή Μονή.
Επιπλέον, στο σκευοφυλάκιο της Μονής αποθησαυρίζονται περίτεχνοι σταυροί, λειψανοθήκες, εικόνες και κομμάτι από το Τίμιο Ξύλο. Ξεχωρίζουν οι εικόνες της Παναγίας από την Ιερουσαλήμ, καθώς και του Ιωάννη του Βαπτιστή.
Η σπουδαιότερη εικόνα του μοναστηριού είναι η θαυματουργή εικόνα του Αγίου Παντελεήμονα, η οποία βρίσκεται μέσα στον Ναό της Μονής και προέρχεται από τον οικισμό του Ξυλουργού από το 1030.
Στη βιβλιοθήκη της Μονής στεγάζονται περί τα 1.320 χειρόγραφα, από τα οποία τα 600 είναι σλαβικά, και πάνω από 20.000 έντυπα.
Το Ρώσικο μοναστήρι κατείχε µετόχια σε πολλά σηµεία της ρωσικής γης. Στο Άγιον Όρος έχει 5 Κελλιά, 2 Σκήτες, περί τα 20 παρεκκλήσια και 20 εξωκλήσια.
Επικοινωνία με τη Μονή Αγίου Παντελεήμονος:
Τηλέφωνο Επικοινωνίας: 23770 23252, 23770 23252
Email: [email protected]
