Γιατί ονομάζεται ‘Σουμελά’ Παναγία
Η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Σουμελάς χρονολογείται αιώνες πίσω και, σύμφωνα με την ορθόδοξη παράδοση, χαράχθηκε πάνω σε ξύλο από τον Ευαγγελιστή Λουκά. Το όνομά της προέρχεται από το όρος Μελά και τον ποντιακό ιδιωματισμό ‘σου’. Οι Πόντιοι μάλιστα συνήθιζαν να λένε «θα ανέβουμε σου Μελά την Παναΐαν».
Όρος Μελά σε υψόμετρο 1063 μέτρα
Το 386 μ.Χ., στο όρος Μελά της Τραπεζούντας, σε υψόμετρο 1063 μέτρα, ιδρύθηκε το μοναστήρι της Παναγίας Σουμελά, μετά τη θαυματουργή αποκάλυψη της ιερής εικόνας. Η μονή χτίστηκε από δύο Αθηναίους μοναχούς, τον Βαρνάβα και τον Σωφρόνιο.
Ο συνδυασμός της ιερής εικόνας της Παναγίας Σουμελά μαζί με το αγιασμένο νερό με τις θεραπευτικές του ιδιότητες, αποτελούσαν το σημείο αναφοράς της Μονής και πόλος έλξης προσκυνητών. Πολλές ήταν οι θαυματουργικές παρεμβάσεις της Παναγίας Σουμελά για την προστασία του μοναστηριού από επιδρομές εχθρών και καταστροφές.
Τι απεικονίζει η εικόνα της Παναγίας Σουμελά
Η άγια εικόνα της Παναγίας Σουμελά είναι τύπου Οδηγήτριας και είναι χωρισμένη σε δύο μέρη. Είναι σε μεγάλο βαθμό κατεστραμμένη λόγω των φθορών που υπέστη, σε σημείο που οι απεικονιζόμενες μορφές δεν είναι πλέον διακριτές. Μόλις μετά βίας διακρίνονται τα περιγράμματα της Θεοτόκου και του Ιησού Χριστού σε μικρή ηλικία.
Πάνω από τις μορφές της Αειπάρθενου Μαρίας και του Ιησού Χριστού μπορούν να διακριθούν οι επιγραφές IC. XC. MP. ΘΥ. H COYMELHTHCA (Ιησού Χριστού Μήτηρ Θεού η Σουμελιώτισσα). Κάτω από τις επιγραφές, το στέμμα που είναι φορεμένο στο κεφάλι της Παναγίας, φαίνεται να το κρατάνε δύο άγγελοι.
Τέλος, η εικόνα περιβάλλεται από αργυρή επίχρυση θήκη του 1700 μ.Χ. και είναι διακοσμημένη με εικόνες, επιγραφές με πολύτιμες πέτρες σε διάφορα σημεία.
Βρείτε εδώ: εικόνες με την Παναγία Σουμελά.
Η καταστροφή της Μονής και το κρύψιμο της εικόνας
Δυστυχώς, το 1922 μ.Χ., επήλθε ολοκληρωτική καταστροφή του μοναστηριού ύστερα από την επιδρομή και επίθεση των Νεότουρκων και των Κεμαλικών. Έτσι, οι Έλληνες του Πόντου και της Μικράς Ασίας άφησαν τον τόπο των προγόνων τους και ξεριζώθηκαν οριστικά.
Πριν τον ξεριζωμό τους, οι μοναχοί κατάφεραν να κρύψουν την ιερή εικόνα της Παναγίας Σουμελά στο παρεκκλήσι της Αγίας Βαρβάρας. Μαζί με την εικόνα έκρυψαν και Σταυρό με τίμιο ξύλο του Μανουήλ Γ’ ανεκτίμητης αξίας, καθώς και ένα χειρόγραφο Ευαγγέλιο του Οσίου Χριστοφόρου.
Η επιστροφή της εικόνας της Παναγίας Σουμελά στην Ελλάδα
Για περίπου 10 χρόνια, η εικόνα παρέμεινε θαμμένη στα εδάφη της Τραπεζούντας. Το 1931 μ.Χ., ένας από τους τελευταίους μοναχούς της τότε Μονής, ο Ιερομόναχος Αμβρόσιος Σουμελιώτης, με παρότρυνση του πρωθυπουργού Ελευθέριου Βενιζέλου, ταξίδεψε στον Πόντο με σκοπό να ανακτήσει τα ιερά κειμήλια και να τα επαναφέρει στην Ελλάδα.
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος, με διπλωματικές ενέργειες, κατάφερε να επιστρέψει τα ιερά κειμήλια στην Ελλάδα, τα οποία αποτελούν μέχρι και σήμερα, σύμβολα υψίστης θρησκευτικής σημασίας. Για περίπου 20 χρόνια, τα κειμήλια φυλάχθηκαν στο Βυζαντινό Μουσείο της Αθήνας.
Η ανέγερση της Ιεράς Μονής της Παναγίας Σουμελά
Το 1951 μ.Χ., ξεκίνησε η ανέγερση της νέας Ιεράς Μονής της Παναγίας Σουμελά στο στην περιοχή της Καστανιάς στο όρος Βέρμιο, στον νομό Ημαθίας. Λέγεται πως οι Πόντιοι επιθυμούσαν να χτιστεί η Μονή σε παρόμοιο μέρος με αυτό του Πόντου, με ησυχία και βραχώδη όρη.
Εκεί, μεταφέρθηκε τελικά η ιερή εικόνα της Παναγίας Σουμελά μαζί με τα υπόλοιπα ιερά κειμήλια και έως σήμερα είναι το σημείο αναφοράς για τον Ποντιακό Ελληνισμό. Είναι σύμβολο πίστης για τους Έλληνες του Πόντου και ολόκληρης της Ορθοδοξίας.
Πότε εορτάζει η Παναγία Σουμελά
Η Παναγία Σουμελά εορτάζει στις 15 Αυγούστου κάθε χρόνο, στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Πλήθος χριστιανών από όλη την Ελλάδα επισκέπτονται την Μονή για να προσκυνήσουν την ιερή εικόνα, αλλά και για να παρακολουθήσουν τις διάφορες εκδηλώσεις που λαμβάνουν χώρα εκεί.
Βρείτε εδώ: εικόνες με την Παναγία Σουμελά.
