Ο μακάριος Γέρων Αρσένιος ο Σπηλαιώτης (1886-1983) υπήρξε συνασκητής για σαράντα περίπου χρόνια του οσίου Ιωσήφ του Ησυχαστή (1897-1959). Μέσα σε λίγες σελίδες δεν είναι εύκολο να σκιαγραφήσεις τον βίο και την πολιτείαν ενός μεγάλου ασκητή του μεγέθους του αειμνήστου Γέροντος Αρσενίου. Στην καταγωγή ήταν Πόντιος. Σε νεαρή ηλικία πυρωμένος από θείο ζήλο αναχωρεί με τα πόδια από τη Ρωσία μέχρι τη Βασιλεύουσα και από εκεί με πλοίο καταφθάνει στους Αγίους Τόπους, όπου υπηρέτησε σχεδόν μία δεκαετία στον Πανάγιον Τάφο και σε άλλα προσκυνήματα.
Στον Ιερό Ναό της Αναστάσεως στα Ιεροσόλυμα, όπου ο μακάριος Γέροντας Αρσένιος (συμπεριλαμβανομένων και άλλων αγιοταφιτικών προσκυνημάτων) διακόνησε για περίπου μία δεκαετία. Εκεί κατά Θεία Οικονομία γνωρίστηκε με τον γνωστό μεγάλο ασκητή της Αίγινας, Ιερώνυμο από τον οποίο διδάχτηκε και τα πρώτα ανώτερα μαθήματα της ασκητικής ζωής. Η διψασμένη εκείνη ψυχή, πυρωμένη από τον έρωτα λέγοντας μετά του Δαυΐδ: «εδίψησέ σε η ψυχή μου εν γη ερήμω και αβάτω και ανύδρω», άφησε τους θορύβους του κόσμου και μετέβη στον Άθωνα, στο Αγιώνυμο περιβόλι της Θεοτόκου.
Παραδομένος στο Πανάγιο Πνεύμα σαν σε πρώτο σταθμό έμεινε λίγα χρόνια στην Ιερά Μονή Σταυρονικήτα, όπου και έλαβε το άγιο σχήμα μετονομασθείς σε Αρσένιο, από Ανατόλιος, όπου ονομάσθηκε με ρασοευχή στα Ιεροσόλυμα.
Η Ιερά Μονή Σταυρονικήτα
Εκμεταλλευόμενος το ιδιόρρυθμο σύστημα που λειτουργούσε μέχρι τότε η Μονή, προέβη σε σκληρούς και ανώτερους αγώνες. Όμως η δίψα για άσκηση πολύ σύντομα τον ώθησε, κατόπιν πληροφορίας άνωθεν, να εγκαταλείψει τη μοναστηριακή ζωή και να μεταβεί στην ακρώρειαν του Όρους, αναζητώντας ανώτερους ασκητές όπου με την διδαχή και το παράδειγμά τους οδηγούν στην τελειότητα της ασκητικής ζωής.
Βλέποντας ο Κύριος, τον ειλικρινή πόθο του Αρσένιου δεν άργησε να του φανερώσει το ποθούμενο. Και το ποθούμενο ήταν ένας άλλος νέος, ο οποίος έψαχνε ακριβώς για τον ίδιο σκοπό και με τον ίδιον πόθο. Οι δύο αυτοί νέοι για πρώτη φορά συναντήθηκαν ψηλά εκεί πάνω στην αγία κορυφή του Άθω. Και όπως ο μαγνήτης έλκει και ενώνεται με το σίδηρο, κατ´ αυτόν τον τρόπο το Πανάγιον Πνεύμα οδήγησε τον ένα προς τον άλλο. Έκτοτε ενωμένοι τω Πνεύματι παρέμειναν οι δύο νέοι αχώριστοι κατά την υπόσχεση που έδωκαν μεταξύ τους μέχρις ότου τους χώρισε ο θάνατος.
Ο άλλος νέος ήταν ο μεγάλος μετέπειτα νηπτικός ασκητής του 20ου αιώνα Ιωσήφ ο Ησυχαστής, ο οποίος τότε με το λαϊκό του όνομα λεγόταν Φραγκίσκος Κώττης.
Οι δύο αυτοί νέοι έκτοτε μάζεψαν ότι το πιο εκλεκτό είχε τότε η έρημος του Αγίου Όρους προκειμένου να τρυγήσουν τους γλυκύτατους καρπούς του Αγίου Πνεύματος. Γνωρίστηκαν πρώτα με τον φημισμένο Γέροντα Δανιήλ τον Κατουνακιώτη, με τον Καλλίνικον τον Ησυχαστή, με τον Γεράσιμο, με τον Ιγνάτιο και όσα άλλα εύοσμα άνθη της ερήμου.
Από τον γέροντα Δανιήλ, οι δύο ασκητές Ιωσήφ και Αρσένιος παρέλαβαν την τάξη της μονοφαγίας και ξηροφαγίας, αλλά και την τάξη της παντοτινής αγρυπνίας. Στο διάστημα της αγρυπνίας, ο Γέρων Αρσένιος καθώς ο ίδιος μου ομολόγησε έβγαζε επί πολλά χρόνια 3.000 γονυκλισίες κάθε βράδυ και η υπόλοιπη αγρυπνία γινόταν με ορθοστασία. Όσο για ανάπαυση για πολλά χρόνια κρεβάτι δεν φιλοξένησε τους δύο ασκητές. Μετά την ολονύχτια κοπιαστική αγρυπνία πρόσφεραν λίγο φόρο στο σαρκίον καθήμενοι σε σκαμνάκι.
Όσο για φαγητό; Καθημερινά μονοφαγία, το δε κυριότερο γεύμα παξιμάδι, μάλιστα πολλές φορές μουχλιασμένο και σκουλικιασμένο. Το Σαββατοκυρίακο, αν έβρισκαν, έτρωγαν και οτιδήποτε άλλο εκτός κρέατος, αλλά και πάλι άπαξ (μονοφαγία).
Πέραν αυτών ο Γερο-Αρσένιος επιμελούνταν και τις χειρονακτικές εργασίες. Ζώντας τα πρώτα χρόνια εκεί ψηλά στα βράχια του Αγίου Βασιλείου, ανεβοκατέβαινε 1-2 ώρες απότομο ανήφορο ανεβάζοντας προμήθειες όχι μόνο για τους εαυτούς τους αλλά και για όλους τους ασκητές. Κουβαλούσε στους ώμους πέτρες και διάφορα υλικά για την συντήρηση και επισκευή των λιθόκτιστων καλύβων και πεζουλιών.
Όσο για περιβολή; Για πολλά χρόνια οι δύο ασκητές, χειμώνα καλοκαίρι, ζούσαν ρακένδυτοι και ξυπόλητοι σε βαθμό, που πολλοί τους θεωρούσαν «σαλούς». Δεν ήσαν σαλοί κατά κόσμον, αλλά δια Χριστόν.
Οι δύο μεγάλοι αυτοί ασκητές, αφού έζησαν σχεδόν είκοσι χρόνια εκεί ψηλά στη σκήτη του Αγίου Βασιλείου, το 1938 αποφάσισαν να κατέβουν χαμηλότερα στη Μικρά Αγία Άννα μαζί με μια μικρή συνοδεία που ήδη προσκολλήθηκε κοντά τους. Εκεί παρέμειναν μέχρι το 1953. Μετά το ᾽53 μετέβησαν ακόμα πιο χαμηλά στη Νέα Σκήτη. Ο μεγάλος ασκητής Ιωσήφ ήδη απήλθε προς τα ουράνια το 1959.
Σ´ όλα του τα χρόνια ο Γέρων Αρσένιος είχε προστάτην τον Μέγαν Πρόδρομον. Εκεί λοιπόν στη Μονή, πλήρης ημερών με οσιακό τέλος άφησε την τελευταία του αναπνοή στις 2/15 Σεπτεμβρίου του 1983 στα χέρια του Βαπτιστού Ιωάννου. Αιωνία αυτού η μνήμη.
Ας έχουμε την ευχή του.
Ιωσήφ Μ.Δ.
